Inmaken; Tips en trucs voor het beste resultaat

Inmaken; Tips en trucs voor het beste resultaat – Inmaken gebeurt al ontzettend lang. Het is een (en misschien wel dé) manier om eten langer houdbaar te maken. In dit artikel vertellen we alles over inmaken. Waarom inmaken werkt, wat je allemaal kunt inmaken en uiteraard enkele bijzondere wetenswaardigheden. Uiteraard sluiten we af met een recept om je eigen groenten in te maken.

Wat is inmaken:

Zoals gezegd is inmaken een techniek om eten langer houdbaar te maken. Van groente en fruit tot vlees en vis. Bijna alles kan worden ingemaakt. Inmaken werd vroeger gedaan om ook producten langer houdbaar te maken zodat men ook in de winter groente, fruit, vlees en vis kon genieten. Tegenwoordig is dat wel anders. Het hele jaar door kun je bijna alle soorten groente en fruit krijgen in de supermarkt. Ze komen uit de vele kassen die ons land rijk is of worden ingevlogen uit verre landen. Maar vroeger was dit niet mogelijk of gewoonweg onbetaalbaar voor Jan Modaal. Inmaken was dan de enige oplossing om het jaar rond van verschillende producten te kunnen genieten.

Je maakt producten in door ze in zuur, suiker, zout of zelfs alcohol te doen in een glazen pot. Vervolgens worden de potten verhit (steriliseren) om zo bacteriën te doden. Een andere techniek/systeem is wecken wat vaak verward wordt met inmaken. Dit komt door de Duitse fabrikant van materialen voor het inmaken, Weck. Hun naam is zo groot, dat het Wecken een werkwoord is geworden. Net zoiets als bronwater dat vaak Spa genoemd wordt. Wecken heeft namelijk een eigen totaal systeem om verse producten in te maken.

Wat kun je inmaken:

Met de techniek van het inmaken worden nieuwe producten gemaakt die we allemaal kennen. Denk aan tafelzuren zoals Amsterdamse zilveruitjes, zoetzure augurken of heerlijke zoete jams, confituren en chutneys. Eén van de meest bekende ingemaakte groente is waarschijnlijk wel zuurkool. Eigenlijk kun je bijna alles wel inmaken. Vlees en vis zijn al voorbij gekomen, maar wist je dat er zelfs recepten zijn om deeg in te maken? De kans dat je nog ergens een weckpot met ingemaakt deeg vindt is klein, maar het idee is toch op zijn minst intrigerend.

Hoe gaat inmaken:

Voor het inmaken van verse producten zijn ontzettend veel recepten en boeken over geschreven. Maar inmaken heeft toch wel een basis. Je voegt bijvoorbeeld suiker of zuur toe en daarna steriliseer je de potten. Zodat bacteriën gedood worden. De suiker of het zuur zorgen ervoor dat verdere bacteriën niet meer kunnen groeien. Voor het inmaken heb je steriele potten nodig. Je kunt speciale potten voor het inmaken kopen. Maar potten die je over hebt van augurken etc. kunnen ook prima gebruikt worden mits het deksel nog helemaal gaaf is. Vervolgens steriliseer je ze door ze in de afwasmachine te wassen of met afwasmiddel af te wassen en dan uit te spoelen met kokend water.

Vervolgens volg je een recept voor jam, tafelzuur, chutney etc. En dan steriliseer je de potten in een pan met kokend water. Vaak word er in een recept wel vermeld voor hoelang maar dit varieert van 10 minuten tot een uur. Vervolgens zet je de potten op de kop weg om af te koelen. In het onderstaande recept voor courgette in zuur zie je hier een mooi voorbeeld van. De houdbaarheid staat ook vaak vermeld bij zo’n recept maar gemiddeld genomen is dit vaak een jaar.

Belangrijke tips bij inmaken:

• Help, ik heb niet genoeg groente/fruit etc. voor het recept.

Oké, je hebt een mooi recept gevonden voor groente, fruit etc. om in te maken. Maar je hebt niet genoeg ingekocht of geoogst om te voldoen aan de hoeveelheid. Geen enkel probleem. Bij het inmaken van producten zal dit veel voorkomen. Vooral bij producten uit je eigen tuin, je kunt je plant helaas niet commanderen om minimaal 1 kg te produceren. Daarom zal het voorkomen dat je een recept moet omrekenen. Je kunt werken percentages. Dus als je 400 gram i.p.v. een kg hebt word dit 40% van 100%. Alle ingrediënten reken je dan terug naar 40%.

• Gebruik altijd schone steriele potten, deksels en eventueel rubbers.
• Zorg ervoor dat je alleen deksels gebruikt die helemaal gaaf zijn.

Bovenstaande tips zijn erg belangrijk. Als de potten en deksels niet goed schoon zijn zal het inmaken mislukken omdat er bacteriën inkomen. Je product gaat dan bederven waar je erg ziek van kunt worden. Ook moet het deksel helemaal gaaf zijn om dezelfde reden. Als er lucht bij kan komen zal het product ook gaan bederven.

• Zorg voor een lage omgevingstemperatuur.

Ingemaakte potten houden niet van warmte. Dit kan en reactie laten ontstaan in de pot die bederf kan bevorderen. De ideale temperatuur voor ingemaakte producten is 12 graden. Plekken die vaak ideaal zijn, zijn garages en kelders.

• Is een pot opengegaan uit zichzelf in de kast?

Gooi de inhoud dan weg. Dit is meestal een teken dat het inmaken niet goed gegaan is. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Het product heeft te lang gelegen voor je het hebt ingemaakt, je potten waren niet steriel of zijn beschadigd, de rand van de pot was niet schoon waardoor de pot niet goed gesloten kon worden. Maar hoe het ook is gebeurd, het is een waarschuwing dat het niet goed gegaan is. Bij twijfel gooi je de inhoud weg, vooral bij ingemaakte bonen en vlees. Bij potten met schroefdop zal dit overigens minder snel voorkomen.

• Werk schoon en netjes!

Door schoon en netjes te werken voorkom je kruisbesmetting en verklein je de kans dat er bacteriën in je ingemaakte product kunnen komen. Onderdeel van schoon werken is het schoonhouden van de rand van de pot. Dit kun je bijvoorbeeld doen door een trechter te gebruiken.

• Tips voor steriliseren zoals watertemperatuur en je pan.

Gebruik bij het steriliseren van je potten altijd een rekje in je pan. Het is niet erg als ze de zijkant raken. Verder moet je ervoor zorgen dat het water dezelfde temperatuur heeft als de inhoud van de potten. Dus als het koud is, koud water. Als de inhoud lauw is lauw water en als het heet is, heet water. Zorg dat de temperatuur van het water zo dicht mogelijk bij de temperatuur ligt van de inhoud van de pot. De inmaaktijd van het steriliseren begint zodra het water kookt of de aangegeven temperatuur uit het recept heeft bereikt. Er zijn echter ook recepten waarbij de potten niet gesteriliseerd hoeven te worden. Vaak is de substantie dan al gekookt zoals bij jam en tafelzuren.

• Laat de potten altijd op het aanrecht rustig afkoelen.

Laat potten altijd op een doek op het aanrecht afkoelen. Schuif er ook niet mee. Als je het in koud water zou laten afkoelen bestaat de kans dat de potten knappen. Ook het afkoelen in het kookwater is ongunstig omdat de inmaaktijd langer doorloopt dan aanbevolen.

• Ingemaakte potten duidelijk en donker opbergen.

Het is verstandig om je potten te voorzien van een etiket waarop staat wat erin zit. En nog belangrijker is de datum wanneer het is ingemaakt. Ingemaakte producten zijn namelijk niet eeuwig houdbaar. Zet de potten daarna op een donkere en koele plaats. Licht kan namelijk de houdbaarheidsduur van de producten beïnvloeden. Controleer de potten de eerste dagen zeker regelmatig om te zien of het inmaken gelukt is. Zie ook de tip over potten die uit zichzelf zijn open gegaan.

• Gebruik: Wat als de pot niet open gaat?

Zet de pot dan op de kop even in warm water, als het goed is gaat de pot daarna makkelijker open.

En dan nu op naar de praktijk!

Courgette in zuur.

Ingrediënten:

• 500 gr. courgette
• 1 ui
• 1,5 el. zout
• 250 ml. azijn
• 150 gr. suiker
• 1 tl. kurkuma
• 1,5 tl. grove mosterd

Extra nodig:

• Steriele potten met goed sluitende deksels.

Zo doe je het:

Was de courgette en snij hem doormidden en vervolgens in kwarten. Snij de zaadlijsten eruit. Snij de courgette vervolgens in blokjes en doe deze in een ruime kom. Maak de ui schoon en snij hem doormidden. Snij hem vervolgens in halve ringen. Voeg deze bij de courgette. Strooi het zout erbij en laat dit 3 uren trekken.

Na 3 uren zal je zien dat er een laagje water in de kom staat. Zout is namelijk hygroscopisch, wat wil zeggen dat het vocht onttrekt uit bijvoorbeeld groente en fruit.  Giet de courgette af in een vergiet en spoel het af met water. Laat het geheel goed uitlekken.
Ondertussen pak je een passende pan en doe je hier het azijn, de suiker, kurkuma en grove mosterd in. Breng dit geheel aan de kook en laat de suiker geheel oplossen. Laat dit even paar minuten doortrekken. Ga er niet met hoofd boven ruiken, dit is niet aangenaam. Voeg vervolgens de courgette met ui toe aan de pan en breng dit aan de kook. Laat dit daarna 5 minuten trekken op zacht vuur.

Doe de courgette met ui in de steriele inmaakpot. Giet er voorzichtig of met een trechter het vocht bij helemaal tot aan de rand. Maak de randen goed schoon en sluit het deksel op de pot. Vervolgens zet je pot op de kop op een theedoek tot hij helemaal afgekoeld is. Laat het zuur 3 weken staan om goed op smaak te laten komen. Maar controleer de pot regelmatig of hij niet open is gegaan of toch is gaan bederven.