Kersenpluk, een kijkje bij de teler
Meekijken bij de kersenpluk, dat wilde ik graag. En ik was welkom bij Gert van Wijk, kersenteler in IJsselstein.
We spraken af dat ik op woensdag 2 juli terug zou komen om mee te kijken. Want op die woensdag zou er de hele dag geplukt gaan worden. Door meneer van Wijk en zijn zus! Gert huurt geen (goedkope) seizoensplukkers in. Nee, de familie Van Wijk, Gert en zijn vrouw Bertie koesteren hun kersen. De vruchten én de bomen! En daarom mag er niemand anders dan zijzelf aankomen. Nou ja, op een enkele vertrouweling na dan.
De Kersenweken
Er zijn onnoemelijk veel kersenrassen. De rijptijd tussen die rassen varieert en wordt wel aangegeven met kersenweken. De kersenweek kalender telt slechts acht weken. De allervroegste rassen rijpen in de eerste kersenweek, rond 1 juni. Maar zo vroeg in juni zijn er nog steeds geen goede commercieel bruikbare rassen beschikbaar. Daarom zeggen we dat het Hollandse kersenseizoen “officieel” start bij de tweede kersenweek.
De uitdrukking ‘kersvers’ is er niet voor niets…
In het kersenseizoen gaat Gert iedere dag langs de bomen om te kijken welke kersen rijp zijn voor de pluk. Hij plukt niet in een keer een hele boom leeg, nee hij plukt alleen díe kersen eraf die precies goed zijn: helemaal door en door zongerijpt! Om te beoordelen of ze goed zijn, proeft hij ze ook zelf. Zijn ze nog niet helemaal naar ’t zin, dan laat ie ze hangen voor de volgende dag, of een dag later… De bomen doorplukken, noemt hij dat. Zo kwam het dan ook dat de bomen die voor deze woensdag in de planning stonden, de Karina kersen – om mét zus geplukt te worden, nog een dagje met rust gelaten werden. Ze zien er prachtig uit, maar Gert had de kersen geproefd en daarop besloten dat zuslief kon thuisblijven, omdat de kersen nog een extra dagje zon nodig hadden.
Kijk, zo weet je als klant dus dat je op dit adres de beste kersen krijgt voor je geld. Misschien niet de goedkoopste uit de omgeving, maar wel de kersen die met de grootste zorg geplukt zijn.
De kunst van het plukken
Hier zie je hoe de kersen aan de boom vast zitten. Zie je die puntjes; die zijn héél belangrijk! Het zijn de knoppen, die direct bij de steelaanzet zitten…
Gert wijst de knoppen aan. Uit die knoppen ontstaan het vólgende seizoen de nieuwe bloesem, het blad en de kersen. Die knoppen mogen tijdens het plukken dus niet beschadigd worden!
Kersen plukken is een delicaat werkje. Een onervaren plukker plukt misschien niet alleen verkeerde (onrijpe) kersen, maar kan door onwetendheid de kwetsbare knoppen van de boom beschadigen. De zorg om die knoppen is een van de redenen- misschien wel de belangrijkste waarom de meeste kersentelers liever geen onervaren of recreatieve plukkers toelaten in hun boomgaard.
Een prachtige tak, vol kersen. Ze zijn nog niet rijp, maar als je goed kijkt, zie er wel wat donkere, bijna rijpe exemplaren tussenhangen.
Hier hangt een ander ras te bungelen. En dat zie je ook aan de vorm. Deze kersen mogen wel geplukt worden.
De te plukken kers rust in Gerts handpalm. Hij heeft het steeltje met duim en wijsvinger vlak bij de aanzet beetgepakt.
Dan wordt de kers opwaarts (!) geplukt. Je trekt hem dus niet naar beneden toe van de tak af, maar brengt kers en steeltje naar boven toe om hem daarna voorzichtig van de tak los te breken.
Zoveel soorten, van Burlat tot ….
Die woensdag werden in IJsselstein een aantal Castor- en Early River kersen geplukt. En geloof me, iedere kers heeft zo zijn charme. De Summit, is bijvoorbeeld een grote hartvormige kers, erg geliefd in Frankrijk. De Early River heeft een kenmerkende lange steel. De week ervoor kocht ik er Tamara kersen en de week dáárvoor de laatste Giorgia, die weer net even anders smaakten. En dan komen de Zoë kersen nog en volgend jaar dragen de nieuw aangeplante Valerij bomen misschien ook al wat vruchten… Ik bedoel maar, er bestaan veel meer soorten dan ze je zou denken!
Seizoensfruit, waar je van moet genieten als het er is!
Kersen kunnen niet zoals bijvoorbeeld appels en peren maandenlang opgeslagen worden in grote koelhuizen. In de zomermaanden eet je appels die in de herfst van het jaar daarvoor geplukt zijn, of appels uit het buitenland. Van kersen moet je direct na de pluk genieten. Het is echt vers fruit dat binnen enkele dagen na de pluk gegeten moet worden.
Al struinend door de boomgaard, had ik nog een gelukkie. We kwamen nog wat Merchant kersen tegen. Merchant kersen zijn al tamelijk vroeg in het seizoen rijp en de pluk ervan is net als die van de Burlat, de Grace Star en de Karmen al achter de rug. Die kersen zijn op, het is nu tijd voor andere rassen. Maar de Merchant’s zijn wel een van mijn favoriete kersensoorten, dus dat we nog een paar mooie achterblijvers ontdekten was echt een gelukkige toevalstreffer.
Kies jouw favoriete kers
Later in het seizoen krijgen we nog de Kordia en de Korvic en eigenlijk nog te veel soorten om allemaal op te noemen. Iedere teler kiest voor een aantal rassen. Variërend van vroeg- tot laatbloeiers, van kruis- tot zelfbestuivers. Je hebt grote, dikke kersen en kleinere soorten, hartvormige kersen, kersen met lange- of met korte stelen. Kersen met heel zacht vruchtvlees of kersen met een bite. Van lichtrode tot donkerrode, van bruinrood tot bijna paars-zwart, je moet ze allemaal een keer geproefd hebben om te bepalen wat jij de lekkerste kers vindt, als je al kan kiezen…
Gewoon iedere week minstens een pondje kersen halen bij een teler of kraampje bij jou in de buurt, zo leer je de verschillende soorten kennen.
Familie van Wijk heeft een bescheiden boomgaard (aan de Noord IJsseldijk in IJsselstein) met zogenaamde laagstammen. Ze telen zo’n 14 verschillende rassen en ze kunnen het plukken ondanks hun respectabele leeftijd nog goed zonder hulp van ingehuurde krachten af. Bij hele grote telers zal het er vast iets anders aan toegaan bij de kersenpluk, die moeten wel arbeidskrachten inhuren. Bovendien maakt het ook nog uit of een boomgaard bestaat uit laagstammen, halfhoog stammen of de ouderwetse hoogstammen. Maar dat is weer een ander verhaal. In ieder geval zie je het vaker, ook bij de nog net wat grotere kersentelers, dat bijna alle kersen door de familie zelf geplukt worden. Het is een hele kunst!
Natuurlijk staat er altijd een schaal met vers geplukte kersen klaar om van te proeven.
En de klanten van de familie van Wijk… die nemen vaak niet één maar meerdere bakjes mee. Zo lekker zijn die kersen!
Je kan wel zeggen dat Gert van Wijk er het levende bewijs van is dat kersen gezond zijn! Ik vond het heel leuk om nou eens van dichtbij te mogen zien hoe het kersen plukken eraan toegaat en hoe zorgvuldig Bertie omgaat met de oogst. Bedankt familie Van Wijk en tot de Zoë of de Kordia’s!
Tips van Gert van Wijk:
- Goeie (vers geplukte) kersen hebben een mooie, groene steel.
- Eet kersen op kamertemperatuur, zo zijn ze echt het lekkerst!
- Kersen die er minder mooi uit zien, want soms vertonen ze barstjes na een regenbui of flinke mist, kan je vaak iets voordeliger kopen. Verwerk ze eens tot kersenjam.
