Vlaaibodem; Zo maak je deze zelf ( met foto instructies )

Vlaaibodem de basis voor iedere vlaai – We kennen hem waarschijnlijk allemaal wel, de vlaai, de platte bodem die rijkelijk versierd en gevuld is met het lekkerste fruit of een andere heerlijke vulling. De vlaai wordt vrijwel automatisch gekoppeld aan Limburg terwijl als we verder kijken de geschiedenis nog verder terug gaat en start in Duitsland.

Het ontstaan van de vlaai

Het woord vlaai is afgeleid van het Germaanse woord vlade, wat platte koek betekent. In middeleeuwse geschriften leest men dat deze platte koek in kloosters werden gebakken als offerkoek ter ere van Pasen. Het gistdeeg werd gebakken, bestreken met honing en gevuld met fruit. Jaren later waren het de Limburgse handelaren die de vlaai mee de grens overnamen.

Limburg was geen rijke streek, dit maakte de vlaai ideaal want de weinige ingrediënten die er nodig zijn waren in de dorpen voldoende te verkrijgen. Ook vers fruit was volop aanwezig. Het mooie fruit werd zo opgegeten en het fruit wat overbleef werd vervolgens verwerkt in een heerlijke vlaai.

Nadat de vlaai eerst in Limburg ontzettend populair is geworden zien we inmiddels ook over de grenzen van Limburg de vlaaienwinkels verschijnen, winkels die zich, zogezegd, hebben gespecialiseerd in het maken van vlaaien. Toch is het maken van een vlaai helemaal niet zo moeilijk, en een eigen gemaakte vlaai smaakt zoveel beter dan de fabrieksvlaai. De lekkerste vlaai komt uit eigen oven.

Echte Limburgse vlaai

Een echte “Limburgse” vlaai is een gistdeeg met een fruitvulling die wordt meegebakken. Indien er na het bakken nog vulling wordt toegevoegd spreken we niet meer over een “Limburgse” vlaai.

Een goede vlaaibodem is de basis van alle vlaaien, een vlaai wordt gemaakt in een 30 cm ronde vorm en gevuld met zo’n 900 gram fruit of andere vulling (denk bijvoorbeeld aan de rijstevlaai), die meegebakken wordt. Tegenwoordig zien we ook een ander soort vlaai waarin er een banketbakkersroom of creme wordt meegebakken en de vlaai na het bakken verder afgevuld wordt met fruit en/of slagroom, deze vlaaien mogen dus niet de titel “Limburgse” vlaai dragen, maar het maakt ze niet minder lekker.

Zo maak je zelf een vlaaibodem

• 200 gram bloem
• 30 gram boter
• 11 gram gedroogde gist
• 100 ml lauwwarme melk
• 2 el suiker
• 1 mespunt zout
• 1 eidooier

Maak van de bloem een berg op je werkblad. Strooi over de berg bloem de suiker. Maak in het midden van deze berg een kuil en schenk hierin de melk, de boter, de eidooier en de gist. Roer eerst met de vingertoppen de ingrediënten in de kuil tot een papje en meng er vervolgens beetje bij beetje de bloem bij, al laatste voeg je het zout toe. Zodra het een geheel is kneed je het deeg even kort door elkaar.

De Limburgse vrouwen konden goed taarten bakken, ze waren echter geen professionele bakkers. Deze onwetendheid is kenmerkend voor het vlaaiendeeg. Inmiddels is bekend dat door het kneden van een gistdeeg gluten ontstaan, hiervoor dient het deeg zeker 25 minuten gekneed te worden, de huisvrouwen hadden er destijds geen weet van, een deeg is een deeg zodra alles vermengd is. Dit is de reden dat vlaaiendeeg slechts kort gekneed wordt.

Laat het deeg nu in een bebloemde kom ongeveer een uur rijzen. Om uitdroging te voorkomen dekje de kom af met huishoudfolie of een vochtige doek.

Verwarm de oven voor op 180 graden. Rol het deeg vervolgens uit tot een plak van ongeveer 5mm dikte en til hem in de vorm. Snijd de randjes met een mesje af of ( als je een vlaaivorm met scherpe rand gebruikt ) druk je je deegroller over de randen. Prik met een vork gaatjes in de bodem en vul af met de gewenste vulling. Bak af in 20 à 25 minuten.

Voor de aarbeienvlaai op de foto vulde ik de bodem met een aardbeiencreme, bakte hem 25 minuten en maakte hem af met aangevette slagroom en decoreerde met verse aardbeien.

Aardbeiencreme voor in de vlaaibodem

• 300 gram aardbeipuree
• 200 ml melk
• 2 eidooiers
• 80 gram suiker
• 50 gram bloem

Breng de puree en de melk aan de kook. Klop de dooiers en de suiker luchtig. Voeg hier de bloem bij en schenk een kleine beetje van de kokende puree/melk toe. Roer dit even flink en schenk terug in de pan bij de overige puree. Laat op een laag vuur zo’n 4 minuten zachtjes doorkoken.

Aangevette slagroom

• 250 ml slagroom
• 100 gram mascarpone
• 75 gram suiker

Laat de mascarpone op kamertemperatuur komen. Klop de slagroom en de suiker 3/4 stijf. Roer de marscarpone los met een vork en voeg toe aan de slagroom. Klop het geheel stijf.