Vlaaibodem de basis voor iedere vlaai – We kennen hem waarschijnlijk allemaal wel, de vlaai, de platte bodem die rijkelijk versierd en gevuld is met het lekkerste fruit of een andere heerlijke vulling. De vlaai wordt vrijwel automatisch gekoppeld aan Limburg terwijl als we verder kijken de geschiedenis nog verder terug gaat en start in Duitsland.
Het ontstaan van de vlaai
Het woord vlaai is afgeleid van het Germaanse woord vlade, wat platte koek betekent. In middeleeuwse geschriften leest men dat deze platte koek in kloosters werden gebakken als offerkoek ter ere van Pasen. Het gistdeeg werd gebakken, bestreken met honing en gevuld met fruit. Jaren later waren het de Limburgse handelaren die de vlaai mee de grens overnamen.
Limburg was geen rijke streek, dit maakte de vlaai ideaal want de weinige ingrediënten die er nodig zijn waren in de dorpen voldoende te verkrijgen. Ook vers fruit was volop aanwezig. Het mooie fruit werd zo opgegeten en het fruit wat overbleef werd vervolgens verwerkt in een heerlijke vlaai.
Nadat de vlaai eerst in Limburg ontzettend populair is geworden zien we inmiddels ook over de grenzen van Limburg de vlaaienwinkels verschijnen, winkels die zich, zogezegd, hebben gespecialiseerd in het maken van vlaaien. Toch is het maken van een vlaai helemaal niet zo moeilijk, en een eigen gemaakte vlaai smaakt zoveel beter dan de fabrieksvlaai. De lekkerste vlaai komt uit eigen oven.
Echte Limburgse vlaai
Een echte “Limburgse” vlaai is een gistdeeg met een fruitvulling die wordt meegebakken. Indien er na het bakken nog vulling wordt toegevoegd spreken we niet meer over een “Limburgse” vlaai.
Een goede vlaaibodem is de basis van alle vlaaien, een vlaai wordt gemaakt in een 30 cm ronde vorm en gevuld met zo’n 900 gram fruit of andere vulling (denk bijvoorbeeld aan de rijstevlaai), die meegebakken wordt. Tegenwoordig zien we ook een ander soort vlaai waarin er een banketbakkersroom of crème wordt meegebakken en de vlaai na het bakken verder afgevuld wordt met fruit en/of slagroom, deze vlaaien mogen dus niet de titel “Limburgse” vlaai dragen, maar het maakt ze niet minder lekker.
Zo maak je zelf een vlaaibodem
- 200 gram bloem
- 30 gram boter
- 11 gram gedroogde gist
- 100 ml lauwwarme melk
- 2 el suiker
- 1 mespunt zout
- 1 eidooier
Maak van de bloem een berg op je werkblad. Strooi over de berg bloem de suiker. Maak in het midden van deze berg een kuil en schenk hierin de melk, de boter, de eidooier en de gist. Roer eerst met de vingertoppen de ingrediënten in de kuil tot een papje en meng er vervolgens beetje bij beetje de bloem bij, al laatste voeg je het zout toe. Zodra het een geheel is kneed je het deeg even kort door elkaar.
De Limburgse vrouwen konden goed taarten bakken, ze waren echter geen professionele bakkers. Deze onwetendheid is kenmerkend voor het vlaaiendeeg. Inmiddels is bekend dat door het kneden van een gistdeeg gluten ontstaan, hiervoor dient het deeg zeker 25 minuten gekneed te worden, de huisvrouwen hadden er destijds geen weet van, een deeg is een deeg zodra alles vermengd is. Dit is de reden dat vlaaiendeeg slechts kort gekneed wordt.
Laat het deeg nu in een bebloemde kom ongeveer een uur rijzen. Om uitdroging te voorkomen dekje de kom af met huishoudfolie of een vochtige doek.
Verwarm de oven voor op 180 graden. Rol het deeg vervolgens uit tot een plak van ongeveer 5mm dikte en til hem in de vorm. Snijd de randjes met een mesje af of ( als je een vlaaivorm met scherpe rand gebruikt ) druk je je deegroller over de randen. Prik met een vork gaatjes in de bodem en vul af met de gewenste vulling. Bak af in 20 à 25 minuten.
Voor de aardbeienvlaai op de foto vulde ik de bodem met een aardbeiencrème, bakte hem 25 minuten en maakte hem af met aangevette slagroom en decoreerde met verse aardbeien.
Aardbeiencrème voor in de vlaaibodem
- 300 gram aardbeipuree
- 200 ml melk
- 2 eidooiers
- 80 gram suiker
- 50 gram bloem
Breng de puree en de melk aan de kook. Klop de dooiers en de suiker luchtig. Voeg hier de bloem bij en schenk een klein beetje van de kokende puree/melk toe. Roer dit even flink en schenk terug in de pan bij de overige puree. Laat op een laag vuur zo’n 4 minuten zachtjes doorkoken.
Aangevette slagroom
- 250 ml slagroom
- 100 gram mascarpone
- 75 gram suiker
Laat de mascarpone op kamertemperatuur komen. Klop de slagroom en de suiker 3/4 stijf. Roer de mascarpone los met een vork en voeg toe aan de slagroom. Klop het geheel stijf.
Waarom wordt er bijna nooit de grootte van de vorm vermeld?
Bijna nooit? In dit geval inderdaad per abuis niet ? 26 cm moet dit zijn.
mijn vlaaideeg is taai wat is het probleem
heb het gemengd met de robot (beter met de hand ?)
te lang of niet lang genoeg gekneed
Wat jammer, waarschijnlijk heb je te lang gekneed zoals in het artikel al vermeld staat wordt vlaaideeg kort gekneed. Door de gluten die ontstaan krijg je veerkracht wat kan overkomen als taai. De smaak zal er niet echt minder om zijn. de volgende keer beter.
.
Dank je wel Connie voor het antwoord
Groetjes Jeanne
Hallo Mevr. Ik heb verse gist, hoeveel kan ik daar voor gebruiken, ook 11 gr.
Groetjes Jeanne
Wanneer je verse gist neemt is dit x 3 dus 33 gram. in dit recept.
ik vind de site bijzonder duidelijk maar ik heb een vraag wat is blindbakvulling misschien dom
Beste mevrouw Muller,
Fijn dat u onze site als duidelijk ervaart, ik zal proberen uit te leggen wat blindbakvulling is zodat dat dan ook duidelijk is ?. Blind bakken gebruiken we als we een taartbodem zonder vulling willen bakken. Omdat er dan geen gewicht op de bodem ligt bestaat het risico dat de opstaande randen gaan inzakken of dat de bodem omhoog komt. Om dan toch gewicht op de bodem te leggen gebruiken we blindbakvulling. Meestal zijn dit gedroogde bonen of rijst, maar tegenwoordig zijn er ook speciale knikkers te koop bij diverse kookwinkels die hiervoor gebruikt worden. Leg voor blindbakken een stukje bakpapier op de ongebakken bodem en doe hierop de bonen, rijst of knikkers. Na het bakken verwijdert u deze en kunt u de bodem vullen met een vulling naar wens. De bonen kunt u bewaren en keer op keer gebruiken voor blind bakken, ze kunnen niet meer worden gebruikt voor consumptie. Ik hoop dat één en ander zo duidelijk is anders hoor ik het uiteraard graag.
Hallo.De aardbeiencreme kan die warm op de bodem en meteen mee gebakken worden? Alvast bedankt.
De aardbeiencreme eerst even af laten koelen tot lauwwarm Annie, en daarna gewoon meebakken.
Hallo, dat ziet er overheerlijk uit! Mag ik vragen waar ik de aardbeipuree kan vinden? Hoelang kneed ik de deeg (niet mijn sterkste kant)? Alvast bedankt!
Hallo Selma, Aardbeienpuree maak je door de aardbeien te pureren in een blender danwel met een staafmixer. Het deeg hoeft niet zo heel lang gekneed te worden, zorg dat alle ingrediënten voor het deeg een geheel vormen en kneed het dan nog een kleine 5 minuten door. Zeker gaan proberen hoor, want het ziet er niet alleen overheerlijk uit, hij smaakt ook echt overheerlijk.