Zo wordt witlof geteeld! Lekker Tafelen ging op bezoek – Terwijl steeds meer kinderen denken dat eten ‘uit de fabriek’ komt, vinden wij het steeds belangrijker dat we begrijpen wat er allemaal bij komt kijken voordat een product – in dit geval die nederige witlof – van boer tot winkel komt.
Zo gingen wij van Lekker Tafelen tijdens onze ‘ontdek Zeeland’ reis begin september 2015 op bezoek bij de familie de Kok in Kerkwerve. Wij schreven hier al kort over in Lekker Tafelen ontdekt Zeeland – deel 2 en beloofden dat we op de teeltwijze zouden terugkomen. Bij deze.
Hoe groeit witlof eigenlijk?
Witlof is een tweejarige plant, die in twee fases groeit. Het duurt dus een hele tijd, voordat je witlofje op je bord belandt.
Zoals vaak: de groente begint met een zaadje. Deze zaadjes worden in de maand op het land gezaaid op mooie bedden (zoals de aspergebedden). Lange, smalle rijen met verhoogde aarde. Daar groeit dan de wortel, die men in de oorlog als cichorei gebruikte een koffie-vervanger. De wortel heeft namelijk een hele bittere smaak.
In november worden dan deze wortels uit de grond gehaald en het loof, dat lijkt op dunne andijvieblaadjes, moet worden verwijderd. De wortels worden zo nodig bijgesneden op 18 cm. Dat is het gemakkelijkste voor de volgende fase in hun leven.
Wortels voor witlof wachten in de koelcel
Dan gaan de wortels hun winterslaap doen. Ze worden verzameld in grote kisten en in een koelcel bewaard. Daar is het -2°. De buitenkant van de wortel bevriest dan een beetje en de kern blijft dan rond het vriespunt. Zo ontstaat slechts een kleine kiem, maar groeien de lofjes niet door.
Pas in het donker, krijg je mooie witlof
Iedere week worden een aantal bakken uit de koelcel gehaald. Nadat de wortels volledig zijn ontdooid, worden ze strak naast elkaar in bakken gezet, keurig in het gelid. En omdat ze allemaal ongeveer even lang zijn, staan ze ook écht mooi in het gelid. Ze gaan daar een donkere cel in, hele rijen bakken boven elkaar. Deze cel heet de trekcel. Door de bakken heen druppelt constant water met voedingsstoffen. In die donkere cellen is de temperatuur constant 16 graden. Dan groeien ze het beste. Pas in het donker, krijg je mooie witlof. Ze cel is donker, omdat de lofjes anders gaan verkleuren en niet meer mooi wit zijn.
Op de wortel komt dan heel ander loof, dan in het eerste jaar, namelijk nu groeit er een witlofkrop. Wanneer er dan weer drie weken voorbij zijn, zijn de lofjes voldoende gegroeid en gaan de bakken de cel uit.
In een speciale ruimte worden de wortels van de lof gescheiden, en de lofjes op grootte en kwaliteit gesorteerd. Dat gebeurt allemaal met de hand. Kleine onregelmatige blaadjes worden ook nog verwijderd, zodat elk kropje er pico bello uitziet. Het witlof gaat dan ook meteen in kistjes en iedere werkdag (6 dagen per week) gaat de opbrengst van de dag naar de veiling. In dit geval, vooral naar een veiling in België, die de kwaliteit van de familie De Kok meer waardeert dan onze eigen markt.
Restverwerking van de witlofwortels en de overtollige blaadjes
Terwijl je het proces volgt, valt natuurlijk op dat je ongeveer 50% van het product (de wortel vooral, en de overtollige blaadjes) niet kunt verkopen als witlof. Wat gebeurt daar eigenlijk mee? Zonde toch om dat gewoon op de composthoop te gooien? Welnu, er wordt veevoer van gemaakt (en ook een beetje compost).
Het merendeel van de wortels wordt gewassen, zodat er geen aarde meer op zit. Dan kunnen ze worden verwerkt tot veevoer. Dat gaat machinaal. Via de lopende band worden de wortels afgespoeld en in waterbakken ondergedompeld.
Bij de witlofkwekerij staat buiten ook een kleine varkensstal met echte scharrelvarkens. Varkens zijn niet zo selectief, dus die blieven de zanderige wortels ook. De blaadjes tenslotte gaan op de composthoop en komen als compost weer terug terecht op het land. Zo is de cirkel weer rond!
Witlof anders serveren? Met deze recepten lukt dat!
Witlof is een bladgroente waarvan het hoogseizoen in de wintermaanden valt. Je kunt hier in de wintermaanden de lekkerste recepten mee maken.
Beste Marijn, dank je wel voor je leuke commentaar! Hiervoor schrijven we dus graag over hoe producten eigenlijk worden geteeld, gevangen of geoogst.
Een ontzettend leuk en leerzaam artikel!! Ik ben 56 jaar oud en wist dit nog niet eens………