Belgische wijnen, Wallonië een oeroud wijngebied

Belgische wijnen, Wallonië een oeroud wijngebied – Ik ben absoluut geen wijnkenner. Ik verdeel wijnen in ‘lekker’, ‘niet lekker’ en ‘gaat wel’ wijnen. Ik herken niet meteen vanille tonen, citrus, of een wijn wel of niet houtgelagerd is of welke druivenrassen gebruikt zijn. Dat betekent niet dat ik vies ben van een proeverij zo nu en dan. Sterker nog, ik leer steeds meer over wijnen. Wanneer ik verschillende wijnen naast elkaar proef kan ik steeds beter de verschillende smaken onderscheiden. En bepalen wat voor mij een lekker wijntje is en welke ik beter kan overslaan.

Ultieme proeverij

Het ultieme proeven is voor mij op de wijngaard zelf. De passie van de wijnboer, het uitzicht op de velden, het verhaal achter de wijn. Wanneer zo’n fles bij mij thuis open gaat ruik ik bij wijze de druiven aan de stok nog. Omdat een reisje naar Zuid-Afrika of Zuid-Amerika (om maar wat leuke wijnbestemmingen te noemen) er voor mij binnenkort niet inzit ben ik heel blij dat er net over de grens wijngaarden te bezoeken zijn. Dan heb ik het niet over Duitsland, maar over België. Juist ja, dat dacht ik ook……België? En waarom eigenlijk niet, in Nederland vinden we ook wijngaarden, maar bij België denk ik toch aan bier. En zeg nou zelf, ooit een Belgische wijn in de supermarkt of in een restaurant op de wijnkaart gezien?

Eerder was ik al in de buurt van Luik op bezoek bij wijngaarden en nu mocht ik in de provincie Namen aanschuiven om drie hele verschillende wijngaarden te bezoeken. En wijnen proeven natuurlijk! Proeven doe je rond een uur of 11 in de ochtend, dan is je smaak op zijn best hoor ik. Ik geloof het direct, sommige dingen moet je ervaren en zeker niet gaan zeuren over ‘als de 5 in de klok is’. Vijf over 11 is ook prima!

Domaine Viticole de Chenoy

Een smal weggetje, heuvel over en dan staan we bij een prachtige oude boerderij en midden tussen de rijen druivenstokken. De zon komt door, het uitzicht is prachtig en Philippe, de wijnboer staat ons met een brede grijns op te wachten. Hij was 65 jaar toen hij met Domaine Viticole du Chenoy begon. Nu is hij 80 en dat zou je hem niet geven. Een droom was het, zelf wijn maken. Na een leven in het familiebedrijf, een bekende wijnhandel in Namen ‘Grafe Lecocq’, kwam die droom uit en startte hij in 2003 en had hij zijn eerste wijn in 2006 in de fles zitten.

Hij is trots, blij, puur en vol passie en blijft vertellen. Tot zijn telefoon gaat en hij aan het deuntje hoort dat het zijn vrouw is. Die gaat voor en hij loopt even weg om even later weer vol passie door te praten. De tafel staat vol lokale kazen, allemaal uit de regio en allemaal even heerlijk. Ik voel een kaasreisje aankomen denk ik bij mezelf terwijl ik van een glas Perle de Wallonie, een mousserende wijn aan het genieten ben. Ik zou hier aan kunnen wennen, glaasje, kaasje, zonnetje……

Rozen

Philippe kan niet wachten om ons zelf te laten plukken en huppelt ons bijna voor richting de ranken. “Proef maar! Knip zelf een tros en neem die lekker mee voor vanavond.” Ze zijn heerlijk zoet en zo te eten. Onbespoten, want de rassen die hij gebruikt zijn 100% resistent tegen ziektes. Hij zit daarom ook midden in het proces om het label biologisch op zijn flessen te kunnen plakken. Dat duurt 3 jaar en hij heeft er nog 1 te gaan. De rozenstruiken die voor elke rij staan zijn daarom eigenlijk niet nodig. Ziektes zal je als eerste zien op de rozen, vandaar dat je ze zo vaak ziet bij wijngaarden. “Maar ik vind ze zo mooi, het hoort erbij, nostalgie” vindt Philippe.

Op de vraag of Philippe wat over de grond kan vertellen is het antwoord kort: “De grond is goed!” Iedereen begint te lachen. Philippe verklaart dat hij niet geloofd dat alleen de samenstelling van de grond een mooie wijn kan geven. De ligging, nadenken over het ras, het moment van bottelen en zo nog meer maakt ook dat een wijn wel of niet mooi en lekker is. “Hoe laat er begonnen wordt met het plukken van de druiven” vraagt iemand anders. “Om een uur of 9, dan 2 uurtjes plukken, dan lekker lunchen en ’s middags weer 2 uurtjes” vertelt Philippe. Niet het gedoe van de druiven plukken met de dauw er nog op, op onmogelijk vroege tijden. Een mens moet ook genieten.

De witte wijnen die geschonken worden vallen in mijn categorie ‘lekker’, de rode zijn mij te zoet. Smaken verschillen en ga vooral zelf proeven. Je kan er iedere dag (ma-vr) terecht. Maar deze wijngaard en vooral Philippe (inpakken, strik eromheen en meenemen!) ga ik in ieder geval nooit vergeten.

Château de Bioul

Een dag later stopt de bus midden in het dorpje Bioul voor een prachtig kasteel, Château de Bioul. Oprijlaan, torens, slotgracht, het complete verhaal. Geen wijnrank te zien, maar gezien de grote tonnen op de binnenplaats zal de kasteelheer vast nog wel een stukje grond ergens hebben. Een dame wacht ons op, Vanessa. Een kasteelvrouwe zeg maar, want dit kasteel is een familiebezit. Al zou je dat wanneer je haar ziet (spijkerbroek, laarzen, verwaaide haren) niet zeggen. Nog steeds wonen hier opa en oma, oom en tante en vader en moeder van Vanessa en zijzelf natuurlijk. Het is haar niet met het wijnglas ingegoten want voordat ze het wijnvak indook was ze eerst comédienne, da’s pas echt een carrière switch!

En inderdaad rondom het kasteel zie ik nu overal druiven. Na een eerste mislukte poging met een ras uit Zwitserland, hoorde ze van een nieuwe variëteit in Amerika die resistent is tegen alle ziektes die haar planten eerder ziek maakte. Rond 2009 is ze opnieuw gestart, met nu een veel beter resultaat. Het is niet de bedoeling een Franse wijn te kopiëren, dat doen zij al goed. “Je moet kijken naar wat past bij jouw grond, jouw plek.” Met een “Maar bla bla is leuk, zien is beter, loop maar met me mee naar de druiven“ sluit ze af.

Evenwicht in de natuur

We lopen de heuvel op waar Vanessa ons laat zien dat er met kleine aanpassingen gezorgd kan worden dat het evenwicht in de natuur gelijk blijft, ondanks dat er verbouwd wordt. Zo hadden ze last van erg veel muizen. Door simpelweg een paal te plaatsen langs de rand van het perceel van waaruit een uil overzicht heeft en zijn maaltijd in de gaten kon houden werd dit probleem opgelost. De zwerm lieveheersbeestjes die eerst paniek veroorzaakten, aten de luizen op en vertrokken toen weer. Vleermuizen houden van rupsen en kleurige bijenkasten maken het plaatje compleet. Over je land blijven lopen en zien wat er gebeurt zorgt ervoor dat je kan ingrijpen op een natuurlijke manier. De wijnen van Chateau de Bioul zullen dan ook in 2019 biologisch wijnen genoemd mogen worden.

Religie

“Het is bijna een religie om wijn te maken” zegt Vanessa. En zij voelt zich goed bij haar religie. Daarom ‘doen’ ze ook alleen rood als hij lekker is en willen ze de witte wijn fris en fruitig houden, een Noordelijke wijn. ‘Wijn van hetzelfde huis is nooit altijd goed en soms pakken vergissingen wel mooi uit” besluit Vanessa. De vergissing vond ik in ieder geval erg lekker.

Contrast

De laatste dag draait onze bus een parkeerplaats op waar omheen hallen staan. Niet lieflijk, geen historische boerderij, maar een kille omgeving. Alsof het weer aanvoelt waar we vandaag zijn miezert het ook voor het eerst deze reis. Als hier aardappelen of bieten verbouwd worden geloof ik het ook zo, het enige dat aan wijn doet denken is de enorme pers die ik naast een tractor zie staan.

Domaine du Ry d’Argent

Het contrast kon niet groter zijn met de eerste twee wijngaarden die we bezochten. We zijn bij Domaine du Ry d’Argent in Bovesse en worden ontvangen door de jonge Jean-Francois Baele. Het landbouwbedrijf van de familie Baele heeft in 2005 het roer omgegooid en liet de bieten de bieten en plantte de eerste wijnstokken aan. Deze streek (de buurman is het eerste domein dat we bezochten) heeft een wijnbouwgeschiedenis die teruggaat tot de 13^e eeuw. Ziekten, kou en Napoleon die alle druifstokken hier uit de grond liet trekken, zorgden ervoor dat de mensen in dit gebied hun pijlen op andere dingen richtten. Deze jonge man is één van de mensen die het oude ambacht weer oppakt. Maar wel met de middelen van de tegenwoordige tijd.

Zo worden de druiven hier niet meer met de hand geplukt maar met de machine. Daarnaast heeft hij een aantal machines aangeschaft voor het bottelen van de wijn, waar ook andere wijnboeren gebruik van kunnen maken. Zeer serieus denkt hij na over de te volgen stappen en bewust kiest hij niet voor het keurmerk biologisch. Dat wil niet zeggen dat hij het ene chemische goedje na het andere over de druiven sprayt, juist niet. Maar alles ophangen aan het keurmerk biologisch gaat hem te ver en geeft teveel risico indien een oogst volledig dreigt te mislukken.

Belgische wijnen zelf proeven

Dat betekent niet dat hier geen wijn met passie gemaakt wordt, alleen een ander soort, eentje waarbij meteen bekeken wordt of dingen economisch haalbaar zijn. Zeker verstandig wanneer je grotendeels afhankelijk bent van de zon, regen en temperatuur, maar het geeft een andere sfeer. En het wijntje dat we proeven smaakt me dan ook niet. Te bedacht, te technisch, te zuur. Misschien als hij ons ontvangen had met een strohoed op en de zon had geschenen, het heel anders geweest zou zijn. Maar wie ben ik, een wijntje is bij mij lekker of niet. Bezoek ze daarom zelf eens deze wijngaarden of een van de andere die hier in de buurt liggen.