Panzanella, een Italiaanse boerensalade met brood – Restjes brood weggooien? Niet doen! In de keuken van de oma van mijn kinderen hing altijd een plastic zakje aan de deurkruk waar alle oude stukjes brood in verdwenen. Deze Siciliaanse dame gebruikte werkelijk alles. Vaak werden restjes verwerkt in de meest heerlijke pastasauzen, brood werd vermalen en opgebakken met wat olijfolie, peper, zout en kruiden voor over de pasta en salades met van alles en nog wat stonden elke dag op het menu. Niets maar dan ook niets verdween in de vuilnisbak en als dat een keertje wel zo was dan was nonna (oma) niet blij. We hadden in ieder geval veel meer moeten eten met z’n allen, dat was duidelijk, ze stond niet voor niets in de keuken!
Dat je restjes brood nog prima kan gebruiken is niet iets dat alleen bij haar regel was. In heel Italië worden er stukjes brood bewaard. Geroosterde stukjes oud brood zijn heerlijk in bijvoorbeeld soep of in deze machtige boerensalade, de panzanella. Dit is een heerlijke restjes salade, want je kan er alles in doen wat al goed rijp is en dus op moet omdat je het anders moet weggooien.
Panzanella is oorspronkelijk afkomstig uit de regio’s Toscane en Umbrië en was waarschijnlijk eerst alleen met ui, brood, olie en azijn. Nu kan je de salade met al je restjes aankleden, heerlijke olijven, mooie kappertjes, tonijn, sardientjes, komkommer, verse basilicum of een zelfs gekookt eitje. Maar één ding kan nooit worden weggelaten en dat is het brood (pane in het Italiaans). Panzanella wil dan ook zoveel zeggen als broodsalade. En het liefst een wat stevig bruin brood, gescheurd in stukken.
Ik kon op de markt veel paprika’s voor weinig krijgen en heb ze deels in de salade gebruikt. Omdat ik de rest van de paprika’s in de oven geroosterd heb om in te maken heb ik de paprika’s voor deze salade ook meteen geroosterd en daarna het velletje eraf gehaald. Een minuut of 10 onder de grill, blijven draaien tot de paprika rondom bijna zwart is en je trekt het velletje er zo af. Het sap dat op de plank lag heb ik gemengd met de olie en azijn, niets gaat weg! Net zoals het sap van de gesneden tomaten. Kies als het even kan voor verschillende soorten en kleuren tomaat. Meng alles zodat je alle smaken in de dressing laat terug komen. Week het brood daarin zodat de olie het brood week maakt en de smaken er goed kunnen intrekken.
Bedenk dat de boeren de salade ‘s morgens vroeg meenamen en pas later aten, echt geen domme zet want al die heerlijke smaken hadden ruim de tijd te mixen. Deze salade hoef je dus niet direct op tafel te zetten, maar kan je juist wat vroeger maken zodat alle smaken goed kunnen mengen.
Zoals ik al eerder aangaf kan je alle restjes in de panzanella gebruiken. Het enige dat je moet weten is de basis en voeg toe wat je zelf heerlijk vindt.
Panzanella, een Italiaanse boerensalade
Salade voor 4 personen:
- half volkoren focaccia of half Turks brood of ongeveer 10 sneetjes oud brood.
- 1 kilo rijpe tomaat, alle smaken, kleuren, maten zijn prima
- 1 rode ui, in dunne ringen gesneden
- bos verse basilicum, alleen de blaadjes
Voor de dressing:
- 6 el goede extra vierge olijfolie
- 4 el balsamicoazijn
- sap van de tomaten
- vers gemalen peper en zeezout
Bereiding:
Snijd de tomaten in grove stukken en doe de stukken met het sap in een kom. Knijp nog even in de tomaten zodat er nog meer sap uit komt en doe de tomaten dan in een andere kom. Doe de balsamicoazijn en de olijfolie bij het sap. Dit lijkt misschien veel maar het brood zal veel opzuigen. Breng verder op smaak met peper en zout.
Scheur het brood in hapbare stukken. Snijd alsjeblieft geen nette blokjes, dat past echt niet bij deze ruige salade. Doe de uiringen en het brood bij de tomaten en giet de dressing erover. Geef het brood voldoende tijd om de dressing op te zuigen. Heb je het idee dat de salade toch te droog wordt voeg dan nog extra olijfolie toe. Strooi vlak voor het opdienen de basilicum blaadjes door de salade en wat vers gemalen peper.
Dit is je basis en kan je aanvullen met bijvoorbeeld paprika’s, wat tonijn, ansjovis of sardientjes, mozzarella, sperzieboontjes, bleekselderij of een halve komkommer. Kijk in je koelkast wat je nog hebt liggen aan restjes en voeg het toe aan de basis.
Eet lekker!
