Vijfschaft – Heb jij wel eens gehoord van vijfschaft? Het is een typisch streekgerecht uit de provincie Utrecht, bestaand uit aardappel, winterpeen, ui, bruine bonen en appel. De naam van het hoofdgerecht komt dan ook van het feit dat het uit deze vijf hoofdingrediënten bestaat. Er wordt ook wel rookworst en gerookt spek toegevoegd. Traditioneel werd vijfschaft gegeten in de periode dat het werk op de boerderij stil lag vanwege de vorst. Er werden dan stevige maaltijden samengesteld uit wat er nog aan wintervoorraad was, en dat waren dan vaak de eerder genoemde ingrediënten. Van oorsprong wordt vijfschaft geserveerd met een mosterdsaus.
Aardappels en appels voor vijfschaft
Kies voor het maken van vijfschaft vastkokende aardappels. Deze vallen tijdens het koken niet uit elkaar en de blokjes behouden zo hun vorm. Het moet tenslotte geen stamppot worden. Er horen zure appels in het gerecht. Natuurlijk neem je voor een Nederlands streekgerecht een Nederlandse appel als een goudreinet.
Bruine bonen, die kook je zelf!
In vroeger tijden werden bruine bonen na het oogsten gedroogd voor de wintervoorraad. Voor het bereiden van vijfschaft gebruik je dus gedroogde bruine bonen, die je de avond ervoor in de week zet en zelf kookt. Heb je daar echt geen tijd voor, dan kun je eventueel ook een blik bruine bonen nemen.
Rookworst
Je gaat een traditioneel streekgerecht maken, dus doe je zelf een plezier, en koop een verse rookworst voor de vijfschaft. Je moet een verse rookworst 20 minuten wellen, maar verse rookworst is echt zoveel smaakvoller dan een voorgekookt supermarktexemplaar van een grote multinational.
Mosterdsaus bij de vijfschaft
Traditioneel werd vijfschaft gegeten met een mosterdsaus. Je maakt een makkelijke versie door een bechamelsaus te maken van 40 gram boter, 40 gram bloem en 400 ml melk. Daar voeg je naar smaak zo’n 3 eetlepels mosterd aan toe. Voor een gevulde variant kun je er wat fijn gesneden augurk en wat zilveruitjes aan toevoegen.
Vijfschaft
Print receptIngrediënten voor dit recept
- 200 gram gedroogde bruine bonen
- 2 uien, in niet te dunne kwart ringen
- 800 gram vastkokende aardappels, geschild en in blokjes
- 450 gram winterpeen, geschrapt en in blokjes
- 2 goudreinetten, geschild en in stukjes
- 250 gram gerookt spek, in blokjes of reepjes
- 1 verse rookworst
- peper en zout
Bereidingswijze van dit recept
Zo maak je vijfschaft:
De avond van tevoren zet je de bruine bonen in de week in een schaal water.
Kook de bonen gaar. Dit duurt afhankelijk van de bonen 30 tot 60 minuten. Giet ze af en laat ze goed uitlekken.
Wel de rookworst 20 minuten in water dat net niet kookt. Snijd de worst daarna in plakjes.
Bak het spek uit in een koekenpan.
Zet in een grote pan met een laagje water, met zout, de aardappels met de uien op. Als deze 10 minuten koken doe je de winterpeen erbij. Na nog eens 5 minuten voeg je ook de appel toe. Laat nog 2 minuten koken, doe dan de worst en de bruine bonen erbij. Schep alles door elkaar en giet de vijfschaft goed af.
Schep het uitgebakken gerookt spek door het gerecht heen. Breng op smaak met peper en zout.
Serveer de vijfschaft direct. Lekker met mosterdsaus.
Tafel lekker !!
