Rijst is eigenlijk gewoon een soort gras. Daarmee is het directe familie van maïs en van alle graansoorten. Al 5.000 jaar geleden werd er rijst voor menselijke consumptie verbouwd in China. Van daaruit heeft het zich verspreid over andere delen van de wereld en nu is rijst het belangrijkste voedsel dat er is. Ruim de halve wereldbevolking is voor de dagelijkse voeding op rijst aangewezen. Het wordt verbouwd op zowel droge als op de ons bekender voorkomende natte rijstvelden.
Rijst bevat geen vet, geen gluten en van alle graansoorten de minste eiwitten. Wel bevat het magnesium, fosfor en zink. De hoeveelheid vezels is afhankelijk van de bewerkingen die de graankorrels hebben ondergaan.
In Nederland zijn verschillende soorten rijst op de markt. Hoewel dit lijstje zeker niet compleet is, hebben we de belangrijkste soorten voor je op een rijtje gezet.
Gewone langkorrelrijst
Dit is in ons land de meest voorkomende soort en komt meestal uit Suriname of Java. De rijst heeft lange, slanke korrels die de eigenschap hebben erg goed droog te koken en daarmee zijn ze behalve om zo te eten ook erg geschikt om te bakken of met andere ingrediënten te vermengen. Van de langkorrelrijst kennen we vier verschillende versies:
- Zilvervliesrijst: Bij de zilvervliesrijst is alleen het kaf verwijderd zodat het vlies nog aanwezig is, waardoor het de meest voedzame en gezonde variant is.
- Witte rijst: Bij witte rijst is het vlies verwijderd en zijn de korrels gepolijst en geslepen, waardoor ze een mooie witte kleur hebben gekregen.
- Snelkookrijst: Dit is voorgekookte witte rijst, waardoor de kooktijd in de keuken korter is.
- Parboiled rijst: Deze witte rijst wordt voor het slijpen eerst geweekt en gestoomd, waardoor de vitaminen en mineralen van het zilvervlies in de witte rijstkorrel trekken. Deze techniek wordt vooral in Amerika gebruikt.
Basmatirijst
Ook Basmatirijst is langkorrelig, maar komt uit het Himalayagebergte. Het is een bijzonder smakelijke en geurige rijstsoort die voornamelijk in de Indiase keuken wordt gebruikt. Basmati betekent letterlijk ‘de geurige’.
Pandanrijst
Pandanrijst is een geurige langkorrelige rijstsoort uit Thailand met een volle, zachte smaak. De rijst dankt zijn naam aan zijn geur die overeenkomt met die van de pandanpalm. Deze rijst is erg geschikt als bijgerecht van pittige gerechten.
Risottorijst
Deze rijst heeft ronde korrels die tijdens het koken veel vocht opnemen, maar van binnen toch stevig blijven. Bovendien geven ze veel zetmeel af, waardoor ze aan elkaar blijven kleven. De meest voorkomende soort is arboriorijst uit Italië. Deze rijst wordt voornamelijk voor risotto en paëlla gebruikt.
Kleefrijst
De ronde korrels van kleefrijst bevatten vrij veel eiwitten, waardoor de rijst na het koken plakkerig wordt en lichtzoet gaat smaken. De meest gebruikte soort in Indische gerechten is Lonton. Ook dessertrijst is kleefrijst en ook de rijst die als sushirijst wordt verkocht valt daaronder.
Wilde en witte rijst
Dit is een mengsel van witte langkorrelrijst en graszaad uit Noord Amerika dat ten onrechte wilde rijst wordt genoemd. De zwarte zaden zijn erg stug en smaken nootachtig.
Gebroken rijst
Dit is precies zoals de naam doet vermoeden: in het verwerkingsproces gebroken rijstkorrels die worden verzameld en voor een habbekrats worden verkocht. De rijst is dus niet duur, maar zal dan ook nooit een mooi droogkokend resultaat kunnen geven door de beschadigde structuur van de korrels.