Tapas voor thuis – Tapas zijn kleine veelzijdige hapjes die hun oorsprong vinden in Andalusië in Spanje, maar inmiddels ook in de andere delen van Spanje, in grote delen van Europa, en zo ook in Nederland, goed zijn ontvangen. Tapas zijn een beetje te vergelijken met het in Nederland beter bekende bittergarnituur, tapas zijn echter veel gevarieerder en zeker een stuk gezonder.
De oorsprong van de Tapas
Tapas eten is in Spanje een dagelijks terugkerend ritueel. Het zomerse klimaat van Spanje is ons allemaal wel bekend. De warme dagen maken dat het avondeten vaak pas laat op de dag (soms pas om 22.00 uur) genuttigd wordt. De tapas zijn dan de “overlevers” tot die tijd. Na gedane arbeid wordt er met vrienden, collega’s en/of buurtgenoten een aperitief gedronken in de bar. Bij dit aperitief werd dan vaak een schoteltje met een plakje worst, ham of kaas geserveerd. Dit had twee redenen; als eerste werden deze schoteltjes met hapjes gebruikt als deksel (tapas is het Spaanse woord voor deksel) om vliegen en andere insecten uit het drankje te houden, ten tweede zorgt het eten van een hapje bij het drinken van een alcoholische versnapering voor een betere opname van de alcohol in het lichaam. Door de onderlinge concurrentie bij de uitbaters van de tapasbars ontstaat er een steeds grotere variëteit aan tapas, zij willen hun klanten verrassen met een nog lekkerder hapje dan de tapasbar twee deuren verderop. Bij tapas wordt vaak droge sherry, jonge wijn of cava gedronken. Vroeger waren de tapas bij de prijs van het drankje inbegrepen, met het steeds uitgebreider worden van de tapas is dit helaas bijna nergens meer het geval.
Verschillende uitvoeringen van tapas
Tapas bestaan in vele uitvoeringen, van relatief eenvoudig tot kleine culinaire hoogstandjes. Ze kunnen zowel koud als warm geserveerd worden al dan niet met een stukje brood erbij. Je hebt de kleine knabbels die gewoon met de vingers gegeten kunnen worden, je hebt de wat grotere hapjes die aan een prikker, de zogeheten Pincho, zijn geregen, of de tapas geserveerd in “Cazuelas”, de bekende kleine bruine aardewerken schaaltjes, deze tapas worden dan vaak met mes en vork gegeten.
Pincho worden vooral in het noorden van Spanje veel gebruikt, ze worden daar gelijk gebruikt als rekening. Op de spiesjes staat namelijk de prijs van de betreffende tapas genoteerd en aan het einde van de avond verzameld de gast zijn pinchos en gaat hiermee afrekenen.
Veel gebruikte ingrediënten
Serranoham – Waarschijnlijk de meest bekende Spaanse ham, deze ham wordt zeker 12 maanden aan de lucht gedroogd en is afkomstig van de billen van Spaanse bergvarkens en heeft een mild zoute smaak. Deze ham wordt rauw en in dunne plakken gesneden, gegeten.
Chorizo – Ook in Nederland wordt deze paprikasalami steeds bekender. Hij bestaat voornamelijk uit varkensvlees, spek, paprikapoeder, knoflook en oregano. Deze worst dankt zijn unieke, hartige smaak aan het gistingsproces dat tijdens het drogen en roken ontstaat.
Sardines – Klein visje die, vaak ingelegd in azijn, wordt gebruikt.
Ansjovis – Klein visje dat, net als de sardines, vaak wordt ingelegd in azijn of citroensap. Na een nacht in het zuur wordt er olijfolie, knoflook en peterselie overgedaan.
Garnalen – Zowel in grote als kleine variant onmisbaar in een tapasbar, de kleine garnaal wordt gebruikt in salades of gepureerd door visballetjes. De grote garnaal rijg je aan een pincho of eet je gefrituurd, gebakken of gegrild als fingerfood.
Kaas – Spanje is rijk aan verschillende kaassoorten, er wordt zelfs gezegd dat Spanje meer kaassoorten kent dan Frankrijk, maar veel hiervan zijn streekgebonden producten en worden niet geëxporteerd, dit maakt dat ze vrijwel onbekend zijn voor de rest van Europa. Een Spaanse kaas die zijn weg naar overige delen van Europa al wel heeft gevonden is de Manchego, een schapenkaas uit La Mancha met een licht pikante, zoute smaak.
Groente – Spanje is rijk aan vele heerlijke groenten denk bijvoorbeeld aan paprika’s, tomaten, aubergines, courgette, artisjok en pepers deze kunnen op verschillende manieren bereid worden, gegrild, gerookt, ingelegd in azijn of gemarineerd in een kruidige olijfolie.
Fruit – Fruit wordt bij tapas vooral gebruikt als zoete tegenhanger voor ham, spek en kaas. Denk hierbij aan de heerlijke en ons bekende Spaanse sinaasappelen en mandarijnen, maar ook de minder bekende kaki’s en granaatappels zijn perfect als zoete smaakmaker.
Naast bovengenoemde ingrediënten is olijfolie een onmisbaar element. Spanje is de grootste olijfolie producent ter wereld. Voor over salades en voor marinades kan het best gekozen worden voor een olijfolie extra virgine (aceite de oliva virgin extra) , deze olie wordt verkregen uit de eerste koude persing en levert de meest verfijnde smaak op. Voor bakken is hij minder geschikt omdat de hitte de verfijnde smaak vernietigt.
Als laatste mag natuurlijk de knoflook niet ontbreken, het dessert is waarschijnlijk de enige Spaanse maaltijd waar deze smaakmaker niet in voorkomt.
Tapas maken geeft de maker ontzettend veel ruimte en vrijheid bij het maken van een lekkere snack.
Tapas voor thuis
Hoewel er in Nederland inmiddels legio aan tapasbars en tapasrestaurants te vinden zijn is het zelf bereiden van tapas een hele leuke bezigheid. Indien de tapas op verschillende wijzes worden bereid en er voldoende variëteit is kunt u uw gasten zelfs een heuse tapasmaaltijd voorzetten. Met gebruik van de juiste ingrediënten een garantie voor een geslaagde avond. Met onderstaande recepten van een aantal klassiekers maakt u alvast een goede start:
Gamba’s gesmoord in knoflook
- 16 ongekookte gamba’s
- 50 ml olijfolie
- 2 tenen knoflook
- 1/2 gedroogde rode peper
- 2 el vers geperst citroensap
- fijngesneden peterselie
Pel de gamba’s en verwijder het donkere darmkanaal, haal de kop eraf, maar laat de staart zitten. Dep ze vervolgens goed droog.
Snijdt de knoflook en de rode peper in fijne dunne plakjes. Verhit in een pan de olie en voeg de rode peper en de knoflook toe. Fruit het iets aan, maar zorg dat de knoflook niet te bruin kleurt. Voeg de gamba’s toe en bak deze tot ze mooi roze zijn. Schep de gamba’s uit de olie en leg ze op een schaaltje. Besprenkel ze met citroensap en strooi de peterselie erover.
Het darmkanaal kan het best verwijderd worden door met een scherp mesje een snede te maken van kop tot staart. Trek het darmpje er vervolgens met de punt van het mes uit.
Dadels met knoflook en serranoham
- 10 plakken serranoham
- 20 teentjes ingelegde knoflook
- 20 verse dadels
- 2 el olijfolie
In dit recept is het het lekkerste om te kiezen voor ingelegde knoflook, leg hier voor de tenen knoflook minimaal 1 dag van tevoren in olijfolie.
Voor wat pit aan de knoflook voegt u bij de olijfolie een half gesneden rood pepertje.
Snijd de plakken serranoham overdwars doormidden. Haal de knoflook uit de olie en laat ze goed uitlekken. Ontpit de dadels en vul iedere dadel met een teen knoflook. Wikkel ze vervolgens in een halve plak van de serranoham en zet vast met een prikker. Verwarm de olijfolie in een pan en bak tot de ham lekker knapperig is. Laat ze vervolgens uitlekken op een stukje keukenpapier.
Albondigas (gehaktballetjes) in een pittige saus
Voor 20 gehaktballetjes:
- 450 gram gehakt (liefst kalfsgehakt)
- 4 eetlepels broodkruim
- 4 eetlepels kippenbouillon
- 1 eetlepel fijngehakt peterselie
- 2 teentjes knoflook
- 1/2 theelepel citroensap
- 2 eetlepels fijngehakte serranoham
- zout en peper
- 1 losgeklopt ei
- 2 eetlepels bloem
- 2 eetlepels olijfolie
Voor de saus;
- 2 groene paprika’s
- 1 komkommer
- 3 rode pepertjes
- 2 flinke tenen knoflook
- 2 uien
- 1 eetlepel sherryazijn
- 3 eetlepels olijfolie
- zout en peper naar smaak
Laat het broodkruim weken in de kippenbouillon. Meng vervolgens alle ingrediënten er voorzichtig doorheen en draai er kleine balletjes (doorsnee ongeveer 4 cm) van. Bestuif de gehaktballetjes met de bloem. Verhit de olie in een pan en bak de gehaktballetjes vervolgens af.
Maak de paprika, komkommer en pepertje schoon en verwijder de zaadlijsten. Pel de knoflook en de ui. Snijd de groenten in kleine fijn stukjes. Houd een beetje van de groenten achter en pureer de rest samen met de azijn en olijfolie fijn met de staafmixer. Breng op smaak met zout en peper en roer er als laatste de achtergebleven blokjes groente door.
Schep de saus in een schaaltje en leg de gehaktballetjes erbovenop.
