Chardonnay, Chardonneeën – In de trein ben ik getuige van een geamuseerd gesprek tussen een leuke dame, twintiger, en iemand aan de andere kant van haar oordopje. Relaties, carrière (en een switch daarin) en alle zorgen daaromtrent worden uitbundig besproken. Tot de trein stopt en zij in haar microfoontje roept: “Ik moet nu uitstappen! Het wordt tijd dat we weer even chardonneeën. Kun je vrijdag?”
Huh…. ? Chardonneeën? Staat dat gelijk aan ‘een wit wijntje drinken’ ? Wat is er gebeurd sinds ‘ABC’ (Anything But Chardonany)? Tijd om weer eens in de Chardonnay te duiken. Wat maakt hem zo populair? En wat juist niet?
Chardonnay, een wijn en een druif
Chardonnay is tegenwoordig zo bekend als wijn, dat je bijna zou vergeten dat het ook de naam is van de druif die eraan ten grondslag ligt. Je schrijft hem overigens als druif met een kleine letter en als wijn met een hoofdletter. De druif chardonnay is onder wijnmakers wereldwijd heel populair. Hij stelt niet al te hoge eisen aan zijn omgeving en kan grote oogsten opleveren.
Doordat hij vroeg ontluikt loopt men met deze druif echter wel het risico van schade door nachtvorst in het vroege voorjaar. Ook is hij door zijn relatief dunne schil vatbaar voor schimmelziektes. Iets anders waar de wijnmaker op moet letten is hem niet te laat te plukken, want dan verliest hij zijn natuurlijke frisheid. Hij kan wijnen opleveren met een hoog alcoholgehalte, wat hem een ‘zoetje’ geeft waar veel mensen van houden.
Chardonnay verspreidt zich razendsnel
Met zijn oorsprong in de Bourgogne wist chardonnay zich in de loop van de 20ste eeuw razendsnel over de wereld te verspreiden. Vooral in Australië en Californië werd hij populair. Daar werd echter een heel andere stijl Chardonnay gemaakt dan in de Bourgogne. In de Bourgogne en Chablis, met zijn vele microklimaatjes, draaide het vooral om ‘terroir’ en ‘mineraliteit’. Men gebruikte geen nieuw hout voor de rijping om de frisheid te behouden.
In de zogenaamde ‘Nieuwe-Wereldlanden’ ging men anders met de chardonnay om. De druiven werden onder meer rijper geplukt en kregen daardoor een hoog alcoholgehalte. Ook voedde men ze op vaten van Amerikaans eiken op, wat ze forse vanilletonen gaf. De wijnen werden daardoor vaak zo bombastisch en log dat men ze snel zat was. De ‘Anything But Chardonnay’ beweging was geboren.
Lichtere stijl Chardonnay
Rond de jaren 80-90 van de vorige eeuw begonnen wijnmakers in te zien dat deze manier van wijn maken geen lang leven beschoren was. Niet alleen in de Nieuwe Wereld, maar ook in Frankrijk, met name in de Languedoc, ging men een lichtere stijl Chardonnay maken. Zonder houtrijping en met minder alcohol.
De handel in deze witte wijn leeft weer op. Zo zeer dat veel Bourgogne-producenten het woord ‘chardonnay’ nu ook stiekem ergens op hun etiket willen vermelden, hoewel dat volgens de Franse wijnwetgeving verboden is. Een Chablis (zie de foto bovenaan), een witte wijn uit het noorden van de Bourgogne, is altijd gemaakt van de druif chardonnay, maar volgens diezelfde (oude) Franse wet mag dit dus niet op het etiket staan. In de Bourgogne zijn ze heel streng, terwijl juist daar witte wijnen gemaakt zijn van de chardonnay. In de Languedoc mag het weer wel. En een Chardonnay uit Bordeaux…..nee dus, daar is geen chardonnay.
Chardonnay, een merk?
Inmiddels zijn er zoveel stijlen Chardonnay dat er voor iedereen wel een geschikte te vinden is. Het lijkt er zelfs op dat Chardonnay synoniem wordt voor witte wijn, getuige het telefoongesprek in de trein. De ‘spa rood’ onder de wijnen? Dan krijg je tenslotte ook regelmatig een ander merk voor je neus.
Welke kies je?
Een stevige houtgerijpte Chardonnay past goed bij vis met een rijke saus of bijvoorbeeld bij kalfsvlees. Een lichte niet-houtgerijpte Chardonnay doet het goed als aperitief, bij een lichte maaltijd en als terraswijn, om te chardoneeën dus!
