Asperges, direct van de aspergeteler door heel Nederland – Wie asperges zegt, denkt daarbij al gauw aan Limburg. Velden vol mooie heuvels waarin het witte goud zich verbergt totdat het warm genoeg is en de witte kopjes zich een weg banen door de grond om daarna in een van de vele winkeltjes en kraampjes aan huis verkocht te worden. Jaloersmakend, buiten dat de zomers warmer zijn en er in de winter vaker echte sneeuw ligt hebben ze in Limburg verse asperges om de hoek! Totdat ik in Zeeland met vrienden even asperges ging halen in de buurt. In Zeeland! Oesters, mosselen, kleigrond en ……. asperges?
Nieuwsgierig als ik ben, ging ik het internet op en tot mijn verbazing vond ik aspergetelers in elke provincie van ons land. Van de Waddeneilanden tot Zeeland, in elke provincie is er een aspergeteler te vinden. En het mooiste van alles, bij iedereen kan je verse asperges halen, verser krijg je ze niet! En nieuwsgierig als ik ben wilde ik ook weten waarom deze telers juist voor asperges gekozen hadden. Want ondanks dat het seizoen heel kort is, je kan niet even met een machine over de bedden heen denderen om de asperges te steken. Het is voor een groot deel handwerk, ontzettend arbeidsintensief, niet voor niets wordt de asperge ‘het witte goud’ genoemd.
Aspergeteler uit Drenthe
In Drenthe bijvoorbeeld, het plaatsje Nieuw Amsterdam in de buurt van Erica, zou niet de eerste plek zijn waar ik naar asperges zou zoeken. Maar op deze uitloper van de Hondsrug vind je Aspergeboerderij Sandur. Anje Gengler vertelt me dat zij hier 20 jaar geleden zijn begonnen met het telen van asperges. Op deze plek vind je de perfecte omstandigheid om asperges te telen, namelijk zandgrond. “Een leuke groente en erg lekker, maar toen wij hier 20 jaar geleden begonnen lag de asperge zeker niet regelmatig op het bord bij de mensen hier in Drenthe”. Ze hebben veel aan promotie moeten doen in die beginjaren. Maar de aanhouder wint en tegenwoordig ontvangen ze zelfs scholen voor rondleidingen.
Het seizoen begint hier in het Noorden vaak wat later dan in Limburg. Het is hier vaak langer koud en de asperge heeft minimaal 15 graden nodig om te groeien. Het weer en dan niet alleen die eerste warme lentedag, maar vooral hoe koud het nog wordt de komende periode, is de afweging of boerderij Sandur het aspergeseizoen start. Geen trucjes met verwarmde bedden, alleen folie wordt gebruikt. Zwart boven voor de meeste warmte in de heuvel en de witte kant boven wanneer de 25 graden wordt aangetikt. Maar de folie is vooral belangrijk voor het beschermen van de kopjes.
Geen trucjes met verwarmde bedden, alleen folie wordt gebruikt.
Voorlichting op de boerderij
Voorlichting vindt Anje erg belangrijk. Niet alleen over de asperge, maar over verse groente in het algemeen. Daarom hebben ze de Fresh Food Academy opgezet waar je meer te weten kan komen over het bewaren en verwerken van verse groente. Maar ook kan je proeven of samen met een kok aan de slag kan gaan. Natuurlijk wordt er dan altijd een kijkje op de velden genomen. Ik zou het wel weten als ik in de meivakantie op dat grote vakantiepark in de buurt zou zitten!
Het is een heerlijke lente dit jaar en wanneer ik Anje spreek, op 31 maart, komen de eerste asperges al boven. Het seizoen kan beginnen! Op de markt in Emmen en in de winkel op de boerderij kan er weer geproefd worden. “Probeer eens een aspergebitterbal” geeft Anje als laatste mee, “of maak eens een pannenkoek met asperges, of maak een broodje gezond met wat feta, eitje, ham en asperges. Of kom ze hier eten, in Nieuw Amsterdam!”.
Aspergeteler uit de Noordoostpolder
Nog eerder dan in Drenthe kwamen de eerste kopjes al boven in de provincie Flevoland, in de buurt van Marknesse. Hier kreeg 70 jaar geleden de familie Galema als een van de eerste een stuk land in de nieuwe Noordoostpolder. Later werd er een stukje (voorheen) buitendijksland aan toegevoegd. Zandgrond, fijn humusrijk Blokzijler zand. Ik zou verwachten dat je langs een oude vaargeul eerder klei zou vinden, maar dit is een bijzonder plekje. Titus Galema van Zuyderzee Asperges legt mij uit dat hoe sneller het water stroomt, hoe grofkorreliger het zand is. Wanneer het zand fijner en fijner wordt, dan wordt het uiteindelijk klei. Hier heeft het water vroeger dus sneller gestroomd dan op andere plekken. En is het de perfecte plek voor asperges.
“Asperges spreken tot de verbeelding, het is hèt gewas van het voorjaar” vertelt Titus. Wanneer je dat gevoel combineert met een stuk zandgrond kan je bijna niet anders dan kiezen voor asperges telen. Dit jaar is het alweer het 9e asperge oogstjaar voor de familie en ze hebben ondertussen al een flinke vaste klantenkring. Mensen rijden zomaar 40 kilometer om, om de verse asperges te bemachtigen. Geen winkel, maar gewoon aanbellen bij de boerderij of bij het onbemande kraampje langs de weg geld in de bus doen, verser kan je ze niet krijgen. Onbemand kan nog in de polder, alhoewel er vorig jaar een idioot daar anders over dacht en, hoe treurig, het busje leeggehaald had.
Biologisch
Zuyderzee Asperges zijn biologische asperges. Minder aspergeplanten per hectare om schimmels minder kans te geven, geen kunstmest, maar koemest met stro en de aspergekevers worden met de hand verwijderd in plaats van door bestrijdingsmiddelen. Dat laatste geeft de biologische aspergeteler nog behoorlijk wat extra werk. Wanneer het seizoen voorbij is komt het loof op de bedden. Aspergekevers houden hiervan en eten de bladeren. Rampzalig, want hiermee creëert de aspergeplant energie om het volgend jaar opnieuw te vlammen. Een biologische boer loopt daarom al de bedden af om te controleren op kevers. Kilometer na kilometer, iedere keer opnieuw. Het verkoopseizoen duurt dan misschien krap 2 maanden, maar het werk zit er dan nog lang niet op.
Minder aspergeplanten per hectare om schimmels minder kans te geven, geen kunstmest, maar koemest met stro en de aspergekevers worden met de hand verwijderd in plaats van door bestrijdingsmiddelen.
Biologische asperges groeien langzamer, bevatten minder vocht en hebben meer tijd om smaak op te bouwen. Een gezondere manier van produceren. De biologische asperges van de familie Galema vinden ook hun weg naar klanten verder weg. Bijvoorbeeld via de webshop van Bioromeo waarbij je van een aantal biologische boeren producten kan bestellen en deze op een aantal plekken zelf kunt ophalen.
Kampioen aspergesteken
Geen rondleidingen hier op de boerderij, alleen één keer per jaar een klein feestje voor de afnemers. Maar dat betekent niet dat Titus Galema niet een keertje aan te werk te zien is. Hij is namelijk de Nederlandse kampioen aspergesteken. Tijdens het in 2016 voor het eerst georganiseerde kampioenschap werd uit alle provincies één persoon afgevaardigd. Titus, uit notabene de Noordoostpolder versloeg zelfs zijn Limburgse concurrent en tikte binnen een kwartier 1450 gram asperges in zijn mand. Hiermee kon hij de eerste prijs en de titel in ontvangst nemen. Dit jaar zal hij zijn titel moeten verdedigen en zal Limburg zeker revanche willen nemen.
Wanneer ik aspergeteler Titus tenslotte vraag wat hij de lezers van Lekker Tafelen wil meegeven is er geen twijfel:
“Eet wat het seizoen te bieden heeft! Kijk wat op het land groeit. Dat gaat al honderden jaren goed, laten we dat niet veranderen!”
Asperges; recepten & tips met Hollandse asperges
Bij het voorjaar horen Hollandse asperges. Tenminste, dat vinden we. Maar eet je ze ook? Na het lezen van deze tips en recepten zeker wel.
