Soorten gedroogde bonen – In Nederland worden bonen vaak gekocht in glazen potten of blikken. Want dat is zo lekker makkelijk, die hoef je tenslotte alleen maar even op te warmen voor gebruik. Maar weet je dat bonen die je zelf kookt veel lekkerder zijn? Het gaat hier om bonen die na de oogst gedroogd zijn. Dit maakt ze lang houdbaar. Zelf peulvruchten koken kost een beetje tijd en voorbereiding, want je moet ze weken van tevoren. Maar het resultaat is echt veel smakelijker dan bonen uit een pot. Bovendien zijn er gedroogd veel meer soorten bonen beschikbaar. Hieronder staat een overzicht voor je van de meest gegeten soorten gedroogde bonen.
Gedroogde bonen; handige tips en heerlijke recepten
Ze zijn lekker, ze zijn gezond en je kunt er heel gevarieerd mee koken. We hebben het over gedroogde bonen! Zelf koken is het lekkerst!
Verschillende soorten gedroogde bonen op een rijtje
Bruine bonen: er bestaan meerdere rassen bruine bonen. Klein en rond of wat groter en langwerpig. Ze hebben een romige smaak en je kunt ze voor veel verschillende toepassingen gebruiken. De kleine soort blijft mooi heel tijdens het koken, de langwerpige koken eerder stuk, dus die kun je gebruiken in soepen of om te pureren. Bruine bonen moeten geweekt worden voor dat je ze gaat koken. Bruine bonen worden over de hele wereld gegeten. In Nederland zijn het een van de meest gegeten peulvruchten. Denk aan gerechten als de Surinaamse bruine bonen met rijst, bruine bonen met spek en natuurlijk onze winterse bruine bonensoep.
Witte bonen: oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Amerika. Tegenwoordig worden ze over de hele wereld geteeld in verschillende groottes en vormen. Hier gaat het over de kleine witte boon. De soort heeft geen uitgesproken smaak. Het velletje is dun, en ze worden heel zacht als ze geweekt en gekookt worden, maar ze vallen niet uit elkaar. Hierdoor zijn ze geschikt voor stoofpotten, als vulling in soep, maar ook in salades doen ze het goed. Bekende gerechten met witte bonen in de hoofdrol zijn Cassoulet, een Franse bonenschotel met veel vlees, blote billetjes in het gras, en natuurlijk de beroemde witte bonen in tomatensaus.
Kidneybonen: in het Nederlands ook wel nierbonen genoemd. Zoals de naam als zegt, dit zijn niervormige, donkerrode bonen. Hun smaak is lichtzoetig. Na het weken en koken zullen ze niet snel uit elkaar vallen en hun vorm behouden. In het velletje van de kidneyboon zitten giftige stoffen. Om die reden moeten kidneybonen na het weken op een hoge temperatuur minsten 10 minuten stevig gekookt worden om dit gif te neutraliseren. Daarna kun je het vuur lager zetten. Kidneybonen worden vooral gebruikt voor Midden- en Zuid-Amerikaanse gerechten als onder andere chili con carne. Ze zijn ook heel geschikt om koud in een salade te verwerken of als vulling in een soep.
Zwarte bonen: officieel heten de kleine zwarte, glimmende boontjes schildpadbonen of zwarte schildpadbonen. In de volksmond worden ze gewoon zwarte bonen genoemd, dus dat zo heten ze hier ook. De bonen hebben een wat vleesachtige structuur, en een wat zoetige smaak. De smaak heeft in de verste verte wel iets weg van champignons. De bonen worden ook gebruikt om de bekende ‘zwarte bonensaus’ van te maken. Zwarte bonen zijn heel geschikt als vervanger van vlees en doen het dus goed in vegetarische gerechten. Ze zijn ook heel geschikt in salades. Ook zwarte bonen moeten voor het koken geweekt worden.
Kievitsbonen: dit zijn bonen met een bijzonder uiterlijk. Ze zijn wit en bezaaid met donkerrode spikkels. Dit maakt dat ze op kievitseieren lijken en zo komen ze dan ook aan hun naam. Ze worden ook wel eens cranberrybonen genoemd. Dat heeft echter niets met de smaak van doen. Ze hebben een zachte, fijne smaak. Na het weken en koken is het gedaan met de mooie paarse vlekjes. Die zijn dan niet meer zichtbaar en de boon is dan lichtbruin van kleur geworden. Kievitsbonen zijn heel geschikt voor schotels als chili con/sin carne.
Mungbonen: klein, groen en ovaal zijn ze. Mogelijk heb je er nog nooit van gehoord. Toch heb je ze waarschijnlijk wel eens gegeten. Want ontkiemde mungbonen zijn niets anders dan taugé! Maar je kunt ze natuurlijk ook gewoon weken en koken. In de Indonesische keuken worden de boontjes ook wel Katjang Idjoe genoemd. Mungbonen zijn licht verteerbaar en bevatten net als de meeste peulvruchten veel gezonde voedingsstoffen. De smaak van mungbonen lijkt enigszins op die van linzen. Lekker in de salade, de soep en de stoofpot.
Zwarte ogen bonen: Crèmekleurige, kleine boontjes. Op de plaats van de kiem zit een zwarte vlek, het ‘oog’ waaraan de boon zijn naam te danken heeft. Ze komen oorspronkelijk uit Afrika, maar ook in Azië en Zuid-Amerika worden ze tegenwoordig veel gebruikt. Na het weken en koken heb je een stevig boontje, dat je voor veel dingen kunt gebruiken. In de salade, de soep, curry of een stoofpotje, het kan allemaal. Zwarte ogen bonen zijn zoet van smaak. De smaak doet wel wat denken aan de smaak van erwten.
Limabonen: ook bekend als boterboon, en olifantsboon. Limabonen zijn grote, platte, meestal witte bonen, die oorspronkelijk uit Zuid- en Midden-Amerika stammen. Ze werden al gegeten door de Inca’s. Tegenwoordig worden ze over de hele wereld geteeld. Limabonen hebben een wat romige, boterachtige smaak en structuur. Ze zijn veelzijdig, gezond en bevatten net als de meeste andere gedroogde bonen veel eiwitten. Geweekt en gekookt zijn ze dan ook een prima vleesvervanger, die je kunt verwerken in de soep, stoofpotten, ovenschotels, salades en pureren. ‘Gigantes’ is een bekend Grieks gerecht met Limabonen in tomatensaus uit de oven.
Gedroogde bonen kopen en bewaren
Als je gedroogde bonen gaat kopen, let er dan op dat ze er mooi glad en gaaf uitzien, dat ze niet muf ruiken en geen schimmel bevatten. De verschillende soorten gedroogde bonen bewaar je net als andere peulvruchten op een koele, donkere en vooral droge plaats. Je kunt ze dan lang bewaren. Leg ze echter nooit in de koelkast, dan worden ze vochtig en gaan ze schimmelen of zelfs ontkiemen. Als je gedroogde peulvruchten meer dan een jaar bewaart zal het velletje wat dikker en taaier worden. Je kunt ze nog prima eten, maar ze zullen wat langer moeten koken.
Koken en weken
Voor alle soorten gedroogde bonen geldt dat je ze, voordat je ze gaat koken, minimaal 8 uur weekt. Controleer de bonen voor dat je ze gaat koken op steentjes en andere dingen die er niet in thuishoren en spoel ze af in een zeef. Vergeet dit niet, want gedroogde peulvruchten kunnen soms niet schoon zijn en veel stof, zand et cetera bevatten.
Vervolgens doe je de bonen in een grote, diepe schaal of pan en zet je ze ruim onder water. Laat ze 8 tot 12 uur in het water staan.
Vervolgens spoel je de bonen af. Je kunt ze in schoon water koken, je kunt ook eventueel het weekwater gebruiken, daar zitten wel wat voedings- en smaakstoffen in. Voeg geen zout toe aan het kookwater. Het zout zou ervoor kunnen zorgen dat het velletje taai wordt. Omdat je de bonen waarschijnlijk gebruikt als ingrediënt in een gerecht, kun je naderhand zout toevoegen.
De kooktijd van de soorten gedroogde bonen is een lastig aan te geven iets. Het is afhankelijk van het soort, het ras en hoe oud de bonen zijn. Je kunt het beste beginnen met 30 minuten. Als de bonen nog niet gaar zijn laat je ze langer koken, maar controleer je regelmatig de gaarheid. Kook peulvruchten altijd wel goed gaar. Dat is gezonder, maar ook beter voor de smaak. Let er bij het koken van kidneybonen op dat je ze de eerste 10 minuten flink hard door laat koken om het gif uit de schil op te lossen. Je kunt de bonen dan ook beter in schoon water koken en niet in het weekwater.
Je kunt alle soorten bonen, gekookt, kun je 3 dagen in de koelkast bewaren. Wel in een afgesloten bakje. Wil je ze invriezen, bewaar dan wat van het kookwater en vries ze daarin in.
