Ansjovis uit de Oosterschelde; Lokaal en uiterst duurzaam

Ansjovis uit de Oosterschelde? Jazeker! Wie denkt dat ansjovis alleen uit Verweggistan komt heeft het hartstikke mis. Een prachtig verhaal waar we jullie graag in meenemen. Bergen op Zoom kent de 3 A’s. Ze staan voor Aardbeien, Asperges en Ansjovis. Die eerste twee zijn misschien niet zo onbekend, maar dat Ansjovis een lokale lekkernij is blijkt nog heel erg onbekend.

Laatste visser ter wereld

Vlak bij Bergen op Zoom wordt in de Oosterschelde op geheel authentieke wijze Ansjovis gevangen. We noemen het weervissen. Het is de meest oude vorm van vissen en vergelijkbaar met de eendenkooi die we misschien beter kennen. Cor van Dordt (inmiddels 84 jaar) is nog de enige, ja je leest het goed!!, de enige visser ter wereld die Ansjovis op een authentieke wijze vangt. Iets dat hem niet echt windeieren legt. Pure passie, 7 dagen noeste arbeid per week en een beperkte vangst. Volledig afhankelijk van de natuur. Dat is het lot van een vak dat we eigenlijk met z’n allen in ere zouden moeten herstellen.

Wat willen we nu eigenlijk

Mega vissersboten die als een robot de zeeën leegschrapen? Daar zijn we allemaal op tegen toch. Als we het zo formuleren zien we vooral ja-knikkers om ons heen. Wij streken neer bij Cor van Dordt en gingen kijken wat weervisserij nou eigenlijk is.

Tussen grote hoeveelheden windmolens en rokende schoorstenen speelt zicht een prachtig tafereeltje af in de Oosterschelde. Een tafereeltje dat ons diepste respect zou moeten afdwingen.

Weervisserij

Het tafereeltje is de weervisser. Het verdronken land (daar waar vroeger het welvarende stadje Reimerswaal de trots van Zeeland was) is nog 3 weren rijk. Weren zou je simpel kunnen vergelijken met de eendenkooi. Ze worden opgebouwd uit boomstammen (een megaklus). Twee lange schermen met een hartvormig einde vormen de basis. De uit Engeland afkomstige Ansjovis trekt langs de kust naar Frankrijk op zoek naar paaigronden. De zandplaten in het verdronken land zijn een perfect paaigebied. Met de stroom mee komen de Ansjovissen in de weren terecht. Wanneer ze in het hartvormige uiteinde terecht komen kunnen ze niet meer terug. Met behulp van sleepnetten worden ze vervolgens bij laag water opgevist.

Ansjovis; Lokaal en uiterst duurzaam

Daarnet gaf ik het al aan, we hebben te maken met een zeer arbeidsintensieve en zeer oude vismethode. Voor prijzen van zo’n 8 a 9 euro per kilo wordt de Ansjovis uit Bergen op Zoom aangeboden. Die prijs is natuurlijk niet te vergelijken met de goedkope blikjes ansjovis bij de discounter. Maar we hebben het over een lokaal product met een vangstmethode die we allemaal een echt warm hart toe zouden moeten dragen. Bovendien is de hoeveelheid ansjovis dusdanig beperkt dat het ook echt die prijs verdient.

Een uitstervend beroep

Van Dordt is de laatste Nederlandse weervisser. Geholpen door de Stichting Behoud Weervisserij wordt al het mogelijke gedaan om dit te behouden. Stuwen en dammen hebben de hoeveelheid Ansjovis in de Oosterschelde behoorlijk verminderd. Daarnaast is de natuurlijke vijand, de aalscholver, een blok aan het been van de weervisser. Door de hele dag iemand bij de weren te hebben blijft de aalscholver weg. Noem het een levende vogelverschrikker. Een kostenpost die het nog onmogelijker maakt.

Alle gevangen Ansjovis wordt verkocht vanuit het kleine streekwinkeltje in Bergen op Zoom. VERS! Wat niet verkocht wordt gaat in het zout en is wel drie jaar houdbaar. Daarnaast wordt ook de bijvangst verkocht. Voor alle producten geldt: “Zolang de natuur het geeft”. De bijvangst bestaat o.a. uit geep of spanjolen (jonge geep), makreel, panharing, paling, krab.

Terug op de kaart

Inmiddels wordt er weer behoorlijk promotie gemaakt voor deze lokale lekkernij. De tocht die wij maakten naar de weren kun jij zelf ook beleven. Boek een vaartocht via http://www.behoudweervisserij.nl/vaartochten/ Het is zeer zeker de moeite waard. Alle info over de weervisserij is bovendien verzameld in een prachtig boek. Het lezen van dit boek doet het hart van menig foodie sneller kloppen en bevat ook nog eens een aantal mooie recepturen. Bestel het voor slechts € 24,95 inclusief een dvd. Supermooi, maar ga vooral eens met zo’n boottocht mee.

Onderdeel van de 3 A’s

Bergen op Zoom en De Brabantse Wal heeft een culinaire drie-eenheid te bieden: Asperges, Ansjovis en Aardbeien. Het zo genoemde AAA-menu is een begrip geworden. Stij Bosters (overleden 2012) van Restaurant De Bloemkoolkwam in 1973 of 1974 op het idee kwam om de drie Bergse streekproducten asperges, ansjovis en aardbeien in één menu samen te brengen. Om precies te zijn: gekookte asperges met aardappelen als voorgerecht, gebakken ansjovis (gevangen door Bergse vissers in de Oosterschelde) met frietjes en mayonaise als hoofdgerecht en aardbeien met ijs en slagroom als nagerecht.

Fotoverslag

Onderstaand een fotoverslag van dit prachtige tafereel in de Oosterschelde. Neem je kinderen of vrienden mee en ga er eens kijken. Deze foto’s vertellen slechts een deel van het verhaal. Beleef het echt eens zelf, je zult er geen spijt van krijgen.